كياي  اصطلاحی در هنرهای رزمی است و معمولا به فریادی اشاره دارد که در هنگام اجرای تکنیک‌ها زده می‌شود.

این واژه از دو بخش { کی }  به معنی ذهن، اراده یا روان  و{ آی}  کوتاه شده فعل آواسو  به معنی به‌هم‌پیوستن تشکیل شده‌است. این واژه در هنرهای رزمی کره ای  کیاپ  خوانده می‌شود.

در هنرهای رزمی چون كاراته ، تكواندو ، آیکیدو و جودو ورزشکاران در هنگام اجرای تکنیک از کیای برای تمرکز انرژی خود استفاده می‌کنند.

این واژه همچنین به فریاد همراه برخی از ضربات در هنگام اجرای كاتا  نیز اشاره دارد.

هنر استفاده از کیای در هنرهای رزمی کیایجوتسو نامیده می‌شود ، کیایجوتسو در واقع هنر استفاده از کی است.

در افسانه ها آمده كاراته كاري تنها با كياي {نعره}  وبدون ضربه زدن  ببري را از پاي درآورده . 

کاراته : دست خالی ، هنر جنگیدن با دست خالی

کاراته کا : هنر جوی کاراته

گی : لباس کاراته

دوجو : محل تمرین

سامپای : شاگرد ارشد (دان ۱ و ۲)

سن سی : استاد (از دان ۲ تا دان ۴)

شیهان : استاد استاد ( از دان ۵ تا ۷)

کانچو : استاد بزرگ ( دان ۷ و ۸)

سوسای : استاد اعظم ( دان ۹ و ۱۰)

ری : احترام گذاشتن

شومنی ری : احترام به جایگاه ( روبرو)

هاجیمه : شروع

یامه : تمام . متوقف شدن

یوی : آماده . ایستادن بدون حرکت (چوب خشک)

کیای : فریاد بلند

کیمه : تخلیه نفس بدون صدا

کیو : درجات زیر کمربند سیاه

دان : درجات کمربند سیاه

کیهون : تکنیک های پایه

کاتا : فرم و قالب اجرای جمعی از تکنیکها

کومیته : مبارزه

بونکای : کاربرد عملی تکنیکهای کاتا . نمایش عملی تکنیک ها

مائه : سمت جلو

میگی : سمت راست

هیداری : سمت عقب

اشیرو : پشت سر

یوکو : پهلو ، طرفین (کنار)

جودان : قسمت بالایی بدن ( سر و گردن)

چودان : قسمت میانی بدن ( سینه و شکم و پشت کمر)

گیدان : پایین بدن (زیر شکم و پاها)

ایچ : شماره ۱

نی : شماره ۲

سان : شماره ۳

شی (یون) : شماره ۴

گو : شماره ۵

روکو : شماره ۶

شیجی : شماره ۷

هاچی : شماره ۸

کیو : شماره ۹

جو : شماره ۱۰

کوهای:هنرجوی تازه کار (Kohai)

سمپای:هنرجوی ارشد (Sempai)

*شی‌دوشا : “Shidosha”، درجات مربیگری در کاراته

سن سی: معلم، مربی (Sensei)

جوکیو : “JoKyo” به معنای “مربی”، شرایط عمومی: حداقل ۲۱ سال سن، دارا بودن دان ۳ “حداقل ۲ سال” و قبولی در امتحانات مربوطه، (گواهینامه درجه ۳ مربیگری کاراته در ایران تقریباً معادل درجه جوکیو می‌باشد).

جون‌شیهان : “JunShihan” به معنای “استاد جوان”، شرایط عمومی: حداقل ۲۶ سال سن، دارا بودن دان ۴ “حداقل ۲ سال” و قبولی در امتحانات مربوطه، (گواهینامه درجه ۲ مربیگری کاراته در ایران تقریباً معادل درجه جون‌شیهان می‌باشد).

شیهان : “Shihan” به معنای “استاد ارشد”، که داخل دوجو میبایست بکار برود. شرایط عمومی: حداقل ۳۰ سال سن، دارا بودن دان ۵ ” حداقل ۴ سال” و قبولی در امتحانات مربوطه، (گواهینامه درجه ۱ مربیگری کاراته در ایران تقریباً معادل درجه شیهان می‌باشد).

کاراته دو یعنی:

هنر مبارزه  با دست خالی این هنر به ما اجازه میدهد تا بر دشمن به وسیله تاکتیکها و تکنیکهای مناسب وبا استفاده از قسمتهای

مختلف بدن بطور عقلانی وموثر بر حریف پیروز بشویم.

***

تاریخچه کاراته

میگویندکاراته دارای قدمتی پنج هزارساله است ویکی ازاستادان اولیه ومبتکران این فن 0بودیدهاراما میباشد که

حدود 525 سال قبل از میلاد

مسیح می زیسته   وی که از پیشوایان مذ هبی بو دپس از کسب علوم

زمان خود به منظور اموزش تعالیم مذهبی بدیگران به تنها یی از هند براه

افتادو با مشکلات و راه سخت وکوهستانی و طولانی چند هزار کیلو متری

به ایالت (  هونونان  )  چین رسید و در معبد شا ئو لین اقامت گزید .